ШҚО ДСБ «Зайсан ауданының аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК-ның бас дәрігерінің міндетін атқарушысының бұйрығына қосымша

2023 жылғы 02 маусым №223-ә

ШҚО ДСБ «Зайсан ауданының аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК-ның жұмыскерлеріне Сыбайлас жемқорлыққа және коммерциялық параға сатып алуға қарсы іс-қимыл жөніндегі

НҰСҚАУЛЫҚ

1. Осы Нұсқаулықта пайдаланылатын негізгі

анықтамалар мен ұғымдар

Жемқорлық –жауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдарғатеңестірілгенадамдардың, лауазымдыадамдардыңөздерініңлауазымдық (қызметтік) өкілеттіктерінжәнесоғанбайланыстымүмкіндіктерінжекеөзінемеседелдалдарарқылыжекеөзінемүліктік (мүліктікемес) игіліктер мен артықшылықтаралунемесе табу мақсатындазаңсызпайдалануынемесеүшіншітұлғалардыңсатыпалуы, солсияқтыигіліктер мен артықшылықтар беру арқылы осы адамдардыпарағасатыпалу.

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимыл- сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылсубъектілерініңөзөкілеттіктерішегіндегісыбайласжемқорлықтыңалдыналу, оныңішіндеқоғамдасыбайласжемқорлыққақарсымәдениеттіқалыптастыру, сыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтардыжасауғаықпалететінсебептер мен жағдайлардыанықтаужәнежоюжөніндегі, сондай-ақсыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтардыанықтау, жолынкесу, ашужәнетергеп-тексеружәнеолардыңсалдарларынжоюжөніндегіқызметі.

Коммерциялықпарағасатыпалу-коммерциялықнемесеөзге де ұйымдабасқаруфункцияларынорындайтынадамғаақшаны, бағалықағаздардынемесеөзге де мүліктізаңсыз беру, солсияқтыөзініңқызметбабынпайдаланғаныүшін, сондай-ақпарағасатыпалудыжүзегеасыратынадамныңмүддесіндеқызметібойыншажалпықамқорлығынемесесалғырттығыүшіноғанмүліктіксипаттағызаңсызқызметтеркөрсету.

Лауазымдытұлға –тұрақты, уақытшанемесеарнайыөкілеттікбойыншабилікөкілініңфункцияларынжүзегеасыратын не мемлекеттікоргандарда, квазимемлекеттік сектор субъектілерінде, жергіліктіөзін-өзібасқаруоргандарында, сондай-ақҚазақстанРеспубликасыныңҚарулыКүштерінде, басқа да әскерлері мен әскериқұралымдарындаұйымдық-өкімдікнемесеәкімшілік-шаруашылықфункциялардыорындайтынадам.

Мүдделерқақтығысы–жауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдардың, оларғатеңестірілгенадамдардың, лауазымдыадамдардыңжекемүдделері мен олардыңлауазымдықөкілеттіктеріарасындағықайшылық, мұндайжағдайдааталғанадамдардыңжекемүдделеріолардыңөздерініңлауазымдықөкілеттіктерінтиісіншеорындамауынаәкепсоғуымүмкін.

Пара –мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадам не оғантеңестірілгенадамнемесежауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадам не лауазымдыадам, солсияқтышетмемлекеттіңнемесехалықаралықұйымныңлауазымдыадамыжекеөзінемеседелдаларқылыалатынақша, бағалықағаздар, өзге де мүлік, мүліккеқұқықтарнемесемүліктіксипаттағыпайда.

ҚазақстанРеспубликасында пара алужәне беру жөніндегііс-әрекеттерзаңғақайшыжәнеҚылмыстық кодекс пен ӘкімшілікқұқықбұзушылықтуралыКодекстіңқолданылуаясынажатады.

Егерақша, өзгемүлік, материалдыққызметкөрсетутүріндегімүліктікпайдалауазымдыадамныңкелісіміменоныңтуыстары мен жақындарынаберілсе не егеролбұғанқарсылықбілдірмесежәнеөзініңқызметтікөкілеттігін пара берушініңпайдасынапайдаланса, лауазымдыадамныңіс-әрекетін пара алудепсаралаукерек.

ҚазақстанРеспубликасыныңқолданыстағызаңнамасынасәйкесақшамен, бағалықағаздарменжәнеөзге де мүлікпенқатар, өтеусізкөрсетілетін, бірақтөлеугежататынмүліктіксипаттағыпайда (туристікжолдамалар беру, пәтердіжөндеу, саяжай салу жәнет.б.) пара алужәнекоммерциялықсатыпалунысанасыболуымүмкін.

Мүліктіксипаттағыпайдадеп, атапайтқанда, берілетінмүліктің, жекешелендірілетінобъектілердіңқұнынкемітуді, жалдаутөлемдерін, банк несиелерінпайдаланғаныүшінпайыздықмөлшерлемелердіазайтудытүсінукерек.

Пара бопсалау–адамның пара берушініңнемесеоныңатынанөкілдікететінадамдардыңзаңдымүдделеріненұқсанкелтіруімүмкінәрекеттержасауқатерінтөндіріп пара талапетуі не құқыққорғаумүдделеріүшінзияндысалдардыңалдыналумақсатындаол пара беругемәжбүрболатынжағдайлардықасақанажасауы.

2. Пара алужәне пара беру

Бұлбірқылмыстықмодельдіңекіжағы,егер пара туралыайтатынболсақ, онда пара алатын (пара алушы) және оны беретін (пара беруші) бар.

Пара алу–еңқауіптілауазымдыққылмыстардыңбірі, әсіресеегер оны адамдартобыжасасанемесебопсалауменбіргежүрсе, бұллауазымдыадамныңзаңдынемесезаңсызәрекеттері (әрекетсіздігі)үшінартықшылықтар мен артықшылықтаралудантұрады.

Пара беру –лауазымдыадамдызаңдынемесезаңсызәрекеттер (әрекетсіздік) жасауғакөндіруге не берушініңпайдасына, оныңішіндеқызметібойыншажалпықамқорлығынемесежолберушілікүшінқандай да бірартықшылықтарберуге, алуғабағытталғанқылмыс.

Пара нысандарыболуымүмкін:

• заттар, ақша, оныңішінде: валюта, банктікчектержәнебағалықағаздар, бағалыметалдар мен тастарданжасалғанбұйымдар, автомашиналар, азық-түлік, бейнетехника, тұрмыстықаспаптаржәнебасқа да тауарлар, пәтерлер, саяжайлар, қаласыртындағыүйлер, гараждар, жеручаскелеріжәнебасқа да жылжымайтынмүлік;
• артықшылықтар: емдеу, жөндеужәнеқұрылысжұмыстары, Санаториялықжәнетуристікжолдамалар, шетелгесапарлар, ойын-сауықжәнебасқа да шығындардыөтеусізнемесетөмендетілгенқұнментөлеу.
• параныңжабықтүрі- жоққарыздыөтеутүріндегібанктікқарыз, төменбағаменсатыпалынғантауарлардытөлеу, тауарлардыжоғарыбағаменсатыпалу, пара алушыға, оныңтуыстарына, достарынажалақытөлеуарқылыжалғанеңбекшарттарынжасасу, жеңілдетілгеннесиеалу, дәрістер, мақалалар мен кітаптарүшінтөлемдердікөтеру,казинодағы«кездейсоқ»ұтыс, қарыздыкешіру, жалдауақысыназайту, несиебойыншапайыздықмөлшерлемелердіарттыружәнет.б.

Мүдделерқақтығысынболғызбаунемесереттеутуралышектеулерді, тыйымсалулардыжәнеталаптарды, сыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтаржасауғакөндірумақсатындағыөтініштертуралыжалдаушының (жұмысберушінің) өкілінхабардаретуміндетін, сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылмақсатындабелгіленгенөзге де міндеттердісақтаумаңызды.

Айта кету керек, кейбірсөздерді, сөйлемдер мен қимылдардыбасқалар пара беру туралыөтініш (тұспал) ретіндеқабылдауымүмкін.

Мұндайсөйлемдергемыналаржатады, мысалы:

•«Мәселенішешуқиын, бірақмүмкін»;

•«рахмет жеткіліксіз»;

•«Келісеміз»;

•«Неғұрлымкүштідәлелдерқажет»;

•«Параметрлердіталқылаукерек»;

•«Ал, не істейміз?» және т.б.

Ұйымдардыңөкілдеріменжәнеазаматтармен, әсіресеолардыңпайдасылауазымдытұлғалардыңшешімдері мен әрекеттерінебайланыстыбелгілібіртақырыптардыталқылау пара беру туралыөтінішретінде де қабылдануымүмкін.

Мұндайтақырыптардыңқатарына жатады, мысалы:

• жалақыныңтөмендеңгейіжәнеқандай да бірмұқтаждардыіскеасыруғаақшақаражатыныңжетіспеуі;
• қандай да бірмүліктісатыпалуға, қандай да бірқызметтіалуға, туристіксапарғабаруғаниетбілдіру;
• лауазымдытұлғаныңтуысқандарындажұмыстыңболмауы;
• лауазымдытұлғаныңбалаларынбілім беру мекемелерінеқабылдауқажеттілігіжәне т.б.

Лауазымдыадамнанкелетінбелгілібірұсыныстар, әсіресеегероларұйымдардыңөкілдерінежәнепайдасыолардыңшешімдері мен әрекеттерінебайланыстыазаматтарғабағытталғанболса, пара беру туралыөтінішретіндеқабылдануымүмкін. Бұлмұндайұсыныстаржақсыниетпентуындағанжәнешенеуніктіңжекепайдасынабайланыстыболмағанжағдайда да мүмкін. Мұндайұсыныстарға, мысалы, ұсыныстаркіреді:

•лауазымдыадамғажәне (немесе) оныңтуыстарынажеңілдік беру;

•анықталғанбұзушылықтардыжою, мемлекеттіккелісімшартшеңберіндежұмыстардыорындау, қажеттіқұжаттардыдайындауүшіннақтыкомпанияныңжәне (немесе) сарапшылардыңқызметтерінпайдалану;

•нақтықайырымдылыққорынаақша салу;

•нақты спорт командасынқолдаужәнет.б.

3. Сыбайласжемқорлықбағытындағыжәнекоммерциялықпарағасатыпалудыңықтималжағдайлары, сондай-ақмінез-құлыққағидаларыбойыншаұсынымдар

Арандату:

Қызметкөрсетугежүгінгеназаматтар, бөлімшеқызметінтексерудіжүзегеасыратынлауазымдытұлғалартарапынанықтималарандатулардыболдырмауүшін:

• келушілерорналасқанқызметтікүй-жайлардыжәнежекезаттарды (киім, портфель, сөмкежәнет.б.) қараусызқалдырмауға;
• егеркелушікеткенсоңжұмысорнынданемесежекезаттарындақандай да бірбөгдезаттартабылса, ешқандайдербесіс-қимылжасамай, басшылыққадереубаяндауытиіс.

Пара бопсалау:

• параныжәне/немесекоммерциялықпаранықабылдауданүзілді-кесілді бас тартуретінденемеседайындықретіндетүсіндірілуімүмкінасығысмәлімдемелергежолбермей, өтесақ, сыпайы, ұқыпсызәрекететугеміндетті;
• талаптарды (сомалардыңмөлшерін, тауарлардыңатауы мен қызметтердіңсипатын, параны беру мерзімдері мен тәсілдерін, коммерциялықпарағасатыпалунысанын, мәселелердішешуреттілігін)мұқияттыңдап, нақтыестесақтауғаміндетті;
• параныжәне/немесекоммерциялықпараны беру уақыты мен орнытуралымәселенікелесіәңгімегедейінауыстыруғатырысыңызжәнекелесікездесуүшінсізгежақсытанысорындыұсыныңыз;
• өзіңізәңгімелесудебастамакөтермеңіз, көбірек«қабылдауғажұмысжасаңыз», сізгемүмкіндігіншекөпақпаратберу үшінсұхбаттасушыға«сөйлесуге»мүмкіндікберіңіз;

• пара беругенемесекоммерциялықпарағасатыпалуғакелісімбергенжағдайдасіздіңмәселеңіздішешудіңкепілдіктерітуралысұраңыз;
• егерсізде диктофон болса, пара және/немесекоммерциялықпарағасатыпалутуралыұсынысты (жасырын) жазыпалуғатырысыңыз;

• жоғарытұрғанбасшылыққақызметтікжазбатүрінде осы фактітуралыбаяндау;
• дайындалыпжатқанқылмыстуралыжазбашанемесеауызшахабарламаменсыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғанемесе 1424 Call-орталығынажүгіну.

Мүдделерқақтығысы:

• мүдделерқақтығысыныңкез-келгенмүмкіндігінемұқият болу;
• мүдделерқақтығысыныңкезкелгенмүмкіндігінболдырмаубойыншашараларқабылдау;
• туындағанмүдделерқақтығысытуралынемесеоныңтуындаумүмкіндігітуралыСізгебелгіліболғансәттеөзініңтікелейбастығынажазбашанысандахабарлау;
• тікелейбасшыныңкелісімібойыншатуындағанмүдделерқақтығысынеңсерубойыншашараларқабылдау;
• мүдделерқақтығысытарапыболыптабылатынқызметкердіңқызметтікжағдайынбелгіленгентәртіппенқызметтікміндеттерінорындауданшеттетілгенгедейінжәне (немесе) мүдделерқақтығысыныңтуындауынасебепболғанпайдадан бас тартқандаөзгертугеміндетті;
• қызметтіктәртіптісақтаужәнемүдделерқақтығысынреттеужөніндегі комиссия құру қажет.

Әрадамөзшешімінеркінтаңдайалады. Бірақеркінадамретіндеолқылмыстыңжазалануыкерекекенінтүсінбеуімүмкін.

4. Егерсізсыбайласжемқорлыққақарсытұрутуралышешімқабылдасаңыз

Сізөзқалауыңызбойыншаауызшанемесежазбашаөтінішпенсыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғанемесе 1424 Call-орталығынажүгінеаласыз.

Сыбайласжемқорлықсипатындағықұқықбұзушылықтуралыхабарлаунысандарыныңбіріжасырынжүгінуболыптабылады. Бұлжағдайдаөтінішберушіанонимділіккебайланыстыжауапалуға сене алмаса да, ал қылмыстуралыжасырынөтініштіңөзі, мұндайөтініштедайындалыпжатқаннемесежасалғанқылмыстыққұқықбұзушылықтартуралымәліметтер бар жағдайлардықоспағанда, қылмыстықісқозғауғасебеп бола алмайды.

Параны қорқытыпалужағдайындаСізгесыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғажүгінужәнесізденпаранынемесекоммерциялықпаранықорқытыпалуфактісітуралыөтінішжазуқажет, ондамыналардынақтыкөрсетуқажет:

• лауазымдытұлғалардыңқайсысы (тегі, аты, әкесініңаты, лауазымы, мекеменіңатауы) сізден пара талапетедінемесекоммерциялыққұрылымдарөкілдерініңқайсысысізді пара алуғаитермелейді;
• бопсаланатынпараның (парағасатыпалудың)сомасы мен сипатықандай;
• сізденқандайнақтыәрекеттер (немесеәрекетсіздік) үшін пара талапетедінемесекоммерциялықпарағасатыпалужасалады;
• паранытікелей беру қайуақытта, қайжердежәнеқалайжүргізілуітиіснемесекоммерциялықпарағасатыпалужүзегеасырылуытиіс.

5. Сыбайласжемқорлықсипатындағыжағдайкезіндегіқызметкерлердіңіс-қимылалгоритмі

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғажүгінуменқатарқызметкерлер осы Нұсқаулыққасәйкесбасшылықтыхабардаретужөніндешараларқабылдауытиіс.

ШҚО ДСБ «ЗАйсан ауданының аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК-ның бекітілген штаттық құрылымына сәйкес сыбайлас жемқорлық қылмыстары және сыбайлас жемқорлық сипатындағы белгілері бар жағдайлар анықталған және/немесе кездескен жағдайда барлық қызметкерлердің іс-әрекетінің келесі алгоритмі әзірленді: қызметкерлер КМҚК (ШЖҚ) директоры болмағанжағдайдаоныңорынбасарынахабарлауғатиіс.

Бұлретте, қызметкерлер мүмкіндігіне қарай өздерінің дәлелдері бойынша (куәлар, құжаттар, хат алмасу, оныңішіндемессенджерлерарқылы, аудио жәнебейнематериалдаржәне т. б.) дәлелдемелер базасын ұсынады және оны уәкілетті орган мен жоғары тұрған басшылыққа береді.

6. Бағыныстылардың сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылығы үшін басшылардың жауапкершілігі.

• жемқорлықтың алдын алуға бағытталған шараларды күшейту мақсатында, қарамағындағылар сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаған және олардың кінәсі сотта дәлелденген, басшылардың жеке жауапкершілігін білдіретін норма көзделген.

• ескертулер;
• сөгіс;
• қатаңсөгіс;
• Еңбеккодексіндекөзделгеннегіздербойынша,жұмысберушініңбастамасыбойыншаеңбекшартынбұзу.

Басшыөзініңтікелейбағынысынақатыстызаңдыкүшінеенгенсоттыңайыптауүкіміболғанкездежұмыстаншығаруғаөтінішберугенемесеақталмайтыннегіздербойыншақылмыстықістіқысқартутуралышешімқабылдауға (рақымшылықжасау, ісжүзіндеөкіну, тараптардыңтатуласуыжәнет.б.) тиіс.

Жұмыстаншығаруғаөтінішбасшынылауазымғатағайындағанжауаптыадамғаберіледі. Жұмыстаншығаружәнетәртіптікжазашығарутуралышешімқабылдау осы лауазымғабасшынытағайындағанадамныңқұзыретіболыптабылады.

Басшыотставкағаберетінмерзімкүнтізбелік 10 күндіқұрайды.

• бағыныштылар:

• Бас дәрігер үшін – оның орынбасарлары, (бас) бухгалтер, бөлім басшысы____________, _____________;
• Бас дәрігердің орынбасарыүшін___________, ______________,;
• Бөлім басшысы үшін_____________ – бөлімнің барлық қызметкерлері;
• (болған жағдайда)
• филиал директоры үшін-бөлімбасшысы________, _________,;
• бөлімбасшысыүшін_____________ – бөлімніңбарлыққызметкерлері.

Тікелейбағыныстықызметкерсыбайласжемқорлықсипатындағықұқықбұзушылықжасағанкездебасшы осы лауазымғатағайындалғанкүнненбастап 3 ай өткенсоңдербесжауаптыболатынынназарғаалуқажет.

Бұлретте, жоғарыда көрсетілген жауапкершілік «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 24-бабына сәйкес,тікелей бағынысты адам жасаған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы дербес хабарлаған басшылыққа қолданылмайды.

• жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда өзгеше түрде жәрдем көрсететін қызметкер мемлекеттің қорғауында болады және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен көтермеленеді.

Осы ереже сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы көрінеу жалған ақпарат хабарлаған, заңға сәйкес жауаптылыққа жататын адамдарға қолданылмайды.

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылғажәрдемкөрсететінқызметкертуралыақпаратмемлекеттікқұпияболыптабыладыжәнезаңдабелгіленгентәртіппенұсынылады. Көрсетілгенақпараттыжарияетузаңдабелгіленгенжауаптылыққаәкепсоғады.