ШҚО ДСБ «Зайсан ауданының аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК-ның бас дәрігерінің міндетін атқарушысының бұйрығына қосымша

2024 жылғы 13 мамыр №232-ә

ШҚО ДСБ «Зайсан ауданының аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК-ның жұмыскерлеріне Сыбайлас жемқорлыққа және коммерциялық параға сатып алуға қарсы іс-қимыл жөніндегі

НҰСҚАУЛЫҚ

1. Осы Нұсқаулықта пайдаланылатын негізгі

анықтамалар мен ұғымдар

Жемқорлық –жауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдарғатеңестірілгенадамдардың, лауазымдыадамдардыңөздерініңлауазымдық (қызметтік) өкілеттіктерінжәнесоғанбайланыстымүмкіндіктерінжекеөзінемеседелдалдарарқылыжекеөзінемүліктік (мүліктікемес) игіліктер мен артықшылықтаралунемесе табу мақсатындазаңсызпайдалануынемесеүшіншітұлғалардыңсатыпалуы, солсияқтыигіліктер мен артықшылықтар беру арқылы осы адамдардыпарағасатыпалу.

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимыл- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің өзөкілеттіктері шегіндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, оның ішінде қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, сыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтардыжасауғаықпалететінсебептер мен жағдайлардыанықтаужәнежоюжөніндегі, сондай-ақсыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтардыанықтау, жолынкесу, ашужәнетергеп-тексеружәнеолардыңсалдарларынжоюжөніндегіқызметі.

Коммерциялықпарағасатыпалу-коммерциялықнемесеөзге де ұйымдабасқаруфункцияларынорындайтынадамғаақшаны, бағалықағаздардынемесеөзге де мүліктізаңсыз беру, солсияқтыөзініңқызметбабынпайдаланғаныүшін, сондай-ақпарағасатыпалудыжүзегеасыратынадамныңмүддесіндеқызметібойыншажалпықамқорлығынемесесалғырттығыүшіноғанмүліктіксипаттағызаңсызқызметтеркөрсету.

Лауазымдытұлға–тұрақты, уақытша немесеарнайыөкілеттікбойыншабилікөкілініңфункцияларынжүзегеасыратын не мемлекеттікоргандарда, квазимемлекеттік сектор субъектілерінде, жергіліктіөзін-өзібасқаруоргандарында, сондай-ақҚазақстанРеспубликасыныңҚарулыКүштерінде, басқа да әскерлері мен әскериқұралымдарындаұйымдық-өкімдікнемесеәкімшілік-шаруашылықфункциялардыорындайтынадам.

Мүдделерқақтығысы–жауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадамдардың, мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадамдардың, оларғатеңестірілгенадамдардың, лауазымдыадамдардыңжекемүдделері мен олардыңлауазымдықөкілеттіктеріарасындағықайшылық, мұндайжағдайдааталғанадамдардыңжекемүдделеріолардыңөздерініңлауазымдықөкілеттіктерінтиісіншеорындамауынаәкепсоғуымүмкін.

Пара –мемлекеттікфункциялардыорындауғауәкілеттікберілгенадам не оғантеңестірілгенадамнемесежауаптымемлекеттіклауазымдыатқаратынадам не лауазымдыадам, солсияқтышетмемлекеттіңнемесехалықаралықұйымныңлауазымдыадамыжекеөзінемеседелдаларқылыалатынақша, бағалықағаздар, өзге де мүлік, мүліккеқұқықтарнемесемүліктіксипаттағыпайда.

ҚазақстанРеспубликасында пара алужәне беру жөніндегііс-әрекеттерзаңғақайшыжәнеҚылмыстық кодекс пен ӘкімшілікқұқықбұзушылықтуралыКодекстіңқолданылуаясынажатады.

Егерақша, өзгемүлік, материалдыққызметкөрсетутүріндегімүліктікпайдалауазымдыадамныңкелісіміменоныңтуыстары мен жақындарынаберілсе не егеролбұғанқарсылықбілдірмесежәнеөзініңқызметтікөкілеттігін пара берушініңпайдасынапайдаланса, лауазымдыадамныңіс-әрекетін пара алудепсаралаукерек.

ҚазақстанРеспубликасыныңқолданыстағызаңнамасынасәйкесақшамен, бағалықағаздарменжәнеөзге де мүлікпенқатар, өтеусізкөрсетілетін, бірақтөлеугежататынмүліктіксипаттағыпайда (туристікжолдамалар беру, пәтердіжөндеу, саяжай салу жәнет.б.) пара алужәнекоммерциялықсатыпалунысанасыболуымүмкін.

Мүліктіксипаттағыпайдадеп, атапайтқанда, берілетінмүліктің, жекешелендірілетінобъектілердіңқұнынкемітуді, жалдаутөлемдерін, банк несиелерінпайдаланғаныүшінпайыздықмөлшерлемелердіазайтудытүсінукерек.

Пара бопсалау–адамның пара берушініңнемесеоныңатынанөкілдікететінадамдардыңзаңдымүдделеріненұқсанкелтіруімүмкінәрекеттержасауқатерінтөндіріп пара талапетуі не құқыққорғаумүдделеріүшінзияндысалдардыңалдыналумақсатындаол пара беругемәжбүрболатынжағдайлардықасақанажасауы.

2. Пара алужәне пара беру

Бұлбірқылмыстықмодельдіңекіжағы,егер пара туралыайтатынболсақ, онда пара алатын (пара алушы) және оны беретін (пара беруші) бар.

Пара алу–еңқауіптілауазымдыққылмыстардыңбірі, әсіресеегер оны адамдартобыжасасанемесебопсалауменбіргежүрсе, бұллауазымдыадамныңзаңдынемесезаңсызәрекеттері (әрекетсіздігі)үшінартықшылықтар мен артықшылықтаралудантұрады.

Пара беру –лауазымдыадамдызаңдынемесезаңсызәрекеттер (әрекетсіздік) жасауғакөндіруге не берушініңпайдасына, оныңішіндеқызметібойыншажалпықамқорлығынемесежолберушілікүшінқандай да бірартықшылықтарберуге, алуғабағытталғанқылмыс.

Пара нысандарыболуымүмкін:

• заттар, ақша, оныңішінде: валюта, банктікчектержәнебағалықағаздар, бағалыметалдар мен тастарданжасалғанбұйымдар, автомашиналар, азық-түлік, бейнетехника, тұрмыстықаспаптаржәнебасқа да тауарлар, пәтерлер, саяжайлар, қаласыртындағыүйлер, гараждар, жеручаскелеріжәнебасқа да жылжымайтынмүлік;
• артықшылықтар: емдеу, жөндеужәнеқұрылысжұмыстары, Санаториялықжәнетуристікжолдамалар, шетелгесапарлар, ойын-сауықжәнебасқа да шығындардыөтеусізнемесетөмендетілгенқұнментөлеу.
• параныңжабықтүрі- жоққарыздыөтеутүріндегібанктікқарыз, төменбағаменсатыпалынғантауарлардытөлеу, тауарлардыжоғарыбағаменсатыпалу, пара алушыға, оныңтуыстарына, достарынажалақытөлеуарқылыжалғанеңбекшарттарынжасасу, жеңілдетілгеннесиеалу, дәрістер, мақалалар мен кітаптарүшінтөлемдердікөтеру,казинодағы«кездейсоқ»ұтыс, қарыздыкешіру, жалдауақысыназайту, несиебойыншапайыздықмөлшерлемелердіарттыружәнет.б.

Мүдделерқақтығысынболғызбаунемесереттеутуралышектеулерді, тыйымсалулардыжәнеталаптарды, сыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтаржасауғакөндірумақсатындағыөтініштертуралыжалдаушының (жұмысберушінің) өкілінхабардаретуміндетін, сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылмақсатындабелгіленгенөзге де міндеттердісақтаумаңызды.

Айта кету керек, кейбірсөздерді, сөйлемдер мен қимылдардыбасқалар пара беру туралыөтініш (тұспал) ретіндеқабылдауымүмкін.

Мұндайсөйлемдергемыналаржатады, мысалы:

•«Мәселенішешуқиын, бірақмүмкін»;

•«рахмет жеткіліксіз»;

•«Келісеміз»;

•«Неғұрлымкүштідәлелдерқажет»;

•«Параметрлердіталқылаукерек»;

•«Ал, не істейміз?» және т.б.

Ұйымдардыңөкілдеріменжәнеазаматтармен, әсіресеолардыңпайдасылауазымдытұлғалардыңшешімдері мен әрекеттерінебайланыстыбелгілібіртақырыптардыталқылау пара беру туралыөтінішретінде де қабылдануымүмкін.

Мұндайтақырыптардыңқатарына жатады, мысалы:

• жалақыныңтөмендеңгейіжәнеқандай да бірмұқтаждардыіскеасыруғаақшақаражатыныңжетіспеуі;
• қандай да бірмүліктісатыпалуға, қандай да бірқызметтіалуға, туристіксапарғабаруғаниетбілдіру;
• лауазымдытұлғаныңтуысқандарындажұмыстыңболмауы;
• лауазымдытұлғаныңбалаларынбілім беру мекемелерінеқабылдауқажеттілігіжәне т.б.

Лауазымдыадамнанкелетінбелгілібірұсыныстар, әсіресеегероларұйымдардыңөкілдерінежәнепайдасыолардыңшешімдері мен әрекеттерінебайланыстыазаматтарғабағытталғанболса, пара беру туралыөтінішретіндеқабылдануымүмкін. Бұлмұндайұсыныстаржақсыниетпентуындағанжәнешенеуніктіңжекепайдасынабайланыстыболмағанжағдайда да мүмкін. Мұндайұсыныстарға, мысалы, ұсыныстаркіреді:

•лауазымдыадамғажәне (немесе) оныңтуыстарынажеңілдік беру;

•анықталғанбұзушылықтардыжою, мемлекеттіккелісімшартшеңберіндежұмыстардыорындау, қажеттіқұжаттардыдайындауүшіннақтыкомпанияныңжәне (немесе) сарапшылардыңқызметтерінпайдалану;

•нақтықайырымдылыққорынаақша салу;

•нақты спорт командасынқолдаужәнет.б.

3. Сыбайласжемқорлықбағытындағыжәнекоммерциялықпарағасатыпалудыңықтималжағдайлары, сондай-ақмінез-құлыққағидаларыбойыншаұсынымдар

Арандату:

Қызметкөрсетугежүгінгеназаматтар, бөлімшеқызметінтексерудіжүзегеасыратынлауазымдытұлғалартарапынанықтималарандатулардыболдырмауүшін:

• келушілерорналасқанқызметтікүй-жайлардыжәнежекезаттарды (киім, портфель, сөмкежәнет.б.) қараусызқалдырмауға;
• егеркелушікеткенсоңжұмысорнынданемесежекезаттарындақандай да бірбөгдезаттартабылса, ешқандайдербесіс-қимылжасамай, басшылыққадереубаяндауытиіс.

Пара бопсалау:

• параныжәне/немесекоммерциялықпаранықабылдауданүзілді-кесілді бас тартуретінденемеседайындықретіндетүсіндірілуімүмкінасығысмәлімдемелергежолбермей, өтесақ, сыпайы, ұқыпсызәрекететугеміндетті;
• талаптарды (сомалардыңмөлшерін, тауарлардыңатауы мен қызметтердіңсипатын, параны беру мерзімдері мен тәсілдерін, коммерциялықпарағасатыпалунысанын, мәселелердішешуреттілігін)мұқияттыңдап, нақтыестесақтауғаміндетті;
• параныжәне/немесекоммерциялықпараны беру уақыты мен орнытуралымәселенікелесіәңгімегедейінауыстыруғатырысыңызжәнекелесікездесуүшінсізгежақсытанысорындыұсыныңыз;
• өзіңізәңгімелесудебастамакөтермеңіз, көбірек«қабылдауғажұмысжасаңыз», сізгемүмкіндігіншекөпақпаратберу үшінсұхбаттасушыға«сөйлесуге»мүмкіндікберіңіз;

• пара беругенемесекоммерциялықпарағасатыпалуғакелісімбергенжағдайдасіздіңмәселеңіздішешудіңкепілдіктерітуралысұраңыз;
• егерсізде диктофон болса, пара және/немесекоммерциялықпарағасатыпалутуралыұсынысты (жасырын) жазыпалуғатырысыңыз;

• жоғарытұрғанбасшылыққақызметтікжазбатүрінде осы фактітуралыбаяндау;
• дайындалыпжатқанқылмыстуралыжазбашанемесеауызшахабарламаменсыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғанемесе 1424 Call-орталығынажүгіну.

Мүдделерқақтығысы:

• мүдделерқақтығысыныңкез-келгенмүмкіндігінемұқият болу;
• мүдделерқақтығысыныңкезкелгенмүмкіндігінболдырмаубойыншашараларқабылдау;
• туындағанмүдделерқақтығысытуралынемесеоныңтуындаумүмкіндігітуралыСізгебелгіліболғансәттеөзініңтікелейбастығынажазбашанысандахабарлау;
• тікелейбасшыныңкелісімібойыншатуындағанмүдделерқақтығысынеңсерубойыншашараларқабылдау;
• мүдделерқақтығысытарапыболыптабылатынқызметкердіңқызметтікжағдайынбелгіленгентәртіппенқызметтікміндеттерінорындауданшеттетілгенгедейінжәне (немесе) мүдделерқақтығысыныңтуындауынасебепболғанпайдадан бас тартқандаөзгертугеміндетті;
• қызметтіктәртіптісақтаужәнемүдделерқақтығысынреттеужөніндегі комиссия құру қажет.

Әрадамөзшешімінеркінтаңдайалады. Бірақеркінадамретіндеолқылмыстыңжазалануыкерекекенінтүсінбеуімүмкін.

4. Егерсізсыбайласжемқорлыққақарсытұрутуралышешімқабылдасаңыз

Сізөзқалауыңызбойыншаауызшанемесежазбашаөтінішпенсыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғанемесе 1424 Call-орталығынажүгінеаласыз.

Сыбайласжемқорлықсипатындағықұқықбұзушылықтуралыхабарлаунысандарыныңбіріжасырынжүгінуболыптабылады. Бұлжағдайдаөтінішберушіанонимділіккебайланыстыжауапалуға сене алмаса да, ал қылмыстуралыжасырынөтініштіңөзі, мұндайөтініштедайындалыпжатқаннемесежасалғанқылмыстыққұқықбұзушылықтартуралымәліметтер бар жағдайлардықоспағанда, қылмыстықісқозғауғасебеп бола алмайды.

Параны қорқытыпалужағдайындаСізгесыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғажүгінужәнесізденпаранынемесекоммерциялықпаранықорқытыпалуфактісітуралыөтінішжазуқажет, ондамыналардынақтыкөрсетуқажет:

• лауазымдытұлғалардыңқайсысы (тегі, аты, әкесініңаты, лауазымы, мекеменіңатауы) сізден пара талапетедінемесекоммерциялыққұрылымдарөкілдерініңқайсысысізді пара алуғаитермелейді;
• бопсаланатынпараның (парағасатыпалудың)сомасы мен сипатықандай;
• сізденқандайнақтыәрекеттер (немесеәрекетсіздік) үшін пара талапетедінемесекоммерциялықпарағасатыпалужасалады;
• паранытікелей беру қайуақытта, қайжердежәнеқалайжүргізілуітиіснемесекоммерциялықпарағасатыпалужүзегеасырылуытиіс.

5. Сыбайласжемқорлықсипатындағыжағдайкезіндегіқызметкерлердіңіс-қимылалгоритмі

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылжөніндегіуәкілеттіорганғажүгінуменқатарқызметкерлер осы Нұсқаулыққасәйкесбасшылықтыхабардаретужөніндешараларқабылдауытиіс.

«_____________________________»КМҚК (ШЖҚ) бекітілгенштаттыққұрылымынасәйкессыбайласжемқорлыққылмыстарыжәнесыбайласжемқорлықсипатындағыбелгілері бар жағдайларанықталғанжәне/немесекездескенжағдайдабарлыққызметкерлердіңіс-әрекетініңкелесіалгоритміәзірленді: қызметкерлер КМҚК (ШЖҚ) директоры болмағанжағдайдаоныңорынбасарынахабарлауғатиіс.

Бұлретте, қызметкерлермүмкіндігінеқарайөздерініңдәлелдерібойынша (куәлар, құжаттар, хат алмасу, оныңішіндемессенджерлерарқылы, аудио жәнебейнематериалдаржәне т. б.) дәлелдемелербазасынұсынадыжәне оны уәкілетті орган мен жоғарытұрғанбасшылыққабереді.

6. Бағыныстылардыңсыбайласжемқорлыққұқықбұзушылығыүшінбасшылардыңжауапкершілігі.

• ,қарамағындағыларсыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықжасағанжәнеолардыңкінәсісоттадәлелденген,басшылардыңжекежауапкершілігінбілдіретін норма көзделген.

• ескертулер;
• сөгіс;
• қатаңсөгіс;
• Еңбеккодексіндекөзделгеннегіздербойынша,жұмысберушініңбастамасыбойыншаеңбекшартынбұзу.

Басшыөзініңтікелейбағынысынақатыстызаңдыкүшінеенгенсоттыңайыптауүкіміболғанкездежұмыстаншығаруғаөтінішберугенемесеақталмайтыннегіздербойыншақылмыстықістіқысқартутуралышешімқабылдауға (рақымшылықжасау, ісжүзіндеөкіну, тараптардыңтатуласуыжәнет.б.) тиіс.

Жұмыстаншығаруғаөтінішбасшынылауазымғатағайындағанжауаптыадамғаберіледі. Жұмыстаншығаружәнетәртіптікжазашығарутуралышешімқабылдау осы лауазымғабасшынытағайындағанадамныңқұзыретіболыптабылады.

Басшыотставкағаберетінмерзімкүнтізбелік 10 күндіқұрайды.

• директор үшін – оныңорынбасарлары, (бас) бухгалтер, бөлімбасшысы____________, _____________;
• директордыңорынбасарыүшін___________, ______________,;
• бөлімбасшысыүшін_____________ – бөлімніңбарлыққызметкерлері;

Кәсіпорынның филиалдары (болғанжағдайда)

• филиал директоры үшін-бөлімбасшысы________, _________,;
• бөлімбасшысыүшін_____________ – бөлімніңбарлыққызметкерлері.

Тікелейбағыныстықызметкерсыбайласжемқорлықсипатындағықұқықбұзушылықжасағанкездебасшы осы лауазымғатағайындалғанкүнненбастап 3 ай өткенсоңдербесжауаптыболатынынназарғаалуқажет.

Бұлретте, жоғарыдакөрсетілгенжауапкершілік«Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылтуралы» ҚазақстанРеспубликасыЗаңының 24-бабына сәйкес,тікелейбағыныстыадамжасағансыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықфактісітуралыдербесхабарлағанбасшылыққақолданылмайды.

Осы ережесыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықфактісітуралыкөрінеужалғанақпаратхабарлаған, заңғасәйкесжауаптылыққажататынадамдарғақолданылмайды.

Сыбайласжемқорлыққақарсыіс-қимылғажәрдемкөрсететінқызметкертуралыақпаратмемлекеттікқұпияболыптабыладыжәнезаңдабелгіленгентәртіппенұсынылады. Көрсетілгенақпараттыжарияетузаңдабелгіленгенжауаптылыққаәкепсоғады.